PIERRE SANFOURCHE-LAPORTE

EDMOND PICARD

advocaat bij het Hof van Cassatie van België

stafhouder van 1898 – 1900– en van 1916 – 1917

Edmond Picard, één van de meest veelzijdige, fascinerende en controversiële figuren van het Belgische fin de siècle, werd geboren te Brussel op 15 december 1836 uit een Luxemburgse vader en een Nederlandse moeder. Hij was zeeman, jurist, advocaat (aan de balie van het hof van beroep te Brussel en die bij het Hof van Cassatie), stafhouder (van de laatstgenoemde orde), hoogleraar in de rechten (aan de mee door hem opgerichte Université Nouvelle, die van 1894 tot 1919 in Brussel bestond), senator (voor de Belgische Werkliedenpartij), kunstkenner (o.a. stichter van het tijdschrift L’Art Moderne) en mecenas (o.a. van Auguste Rodin, die hij in zijn woning liet tentoonstellen), toneel-, roman- en reisverhalenschrijver, journalist (o.a. van Le Peuple), publicist en polemist. Zijn devies – “Je gêne” – zal hem blijven achtervolgen, vooral omwille van controversiële en ongelukkige antisemitische stellingnamen die hem, in het licht van een historisch perspectief dat hij zelf nooit gekend heeft, niet zonder reden bijzonder kwalijk genomen werden. Hij stierf te Namen op 19 februari 1924.

Jurist

Picard startte in 1878 de 151-delige Pandectes belges. In 1881 was hij, met Ferdinand Larcier, de stichter van het Journal des tribunaux, waarvan hij tot 1900 praktisch de enige redacteur was. De naar hem genoemde Codes Edmond Picard, later uitgegeven «en concordance avec Les Pandectes belges et Les Novelles » waren de voorlopers van de bekende Larcierwetboeken en de reeks Wet en Duiding van dezelfde uitgever.

Advocaat

Edmond Picard, die stage liep bij Jules Lejeune (de latere hoogleraar en minister voor de Katholieke Partij die zijn naam gaf aan de wet op de voorwaardelijke invrijheidstelling), was niet minder dan zestig jaar advocaat. Tot zijn eigen stagiairs behoorden de Waalse politicus Jules Destrée (“Sire, il n’y a pas de Belges”), de dichter Émile Verhaeren (van o.a. Toute la Flandre) en de kunstkenner Octave Maus (medestichter van de kunstbewegingen Les XX en La libre esthétique, waarin ook Picard actief was). Een van de medewerkers op zijn kantoor was de auteur Georges Rodenbach (van o.a. Bruges la morte).

Edmond Picard trad op in ophefmakende processen van die tijd zoals voor de correctionele rechtbank te Parijs als verdediger van de schrijver en kunstverzamelaar Camille Lemonnier (wiens roman Gil Blas de goede zeden zou schenden).

Samen met Gustave Duchaîne schreef hij in 1869 een Manuel pratique de la profession d’avocat en Belgique.

Politicus

Picard was een van de eerste socialistische senatoren. Hij ijverde voor de totstandkoming van de eerste sociale wetgeving, het algemeen enkelvoudig stemrecht en de vernederlandsing van de Gentse universiteit. Hoewel hij een pleitbezorger was van wat hij l’âme belge noemde, was hij de Vlaamse zaak en de Nederlandse taal genegen.

CHARLES WOESTE

HENRI SIMONT